PS4 boeken
HET PAROOL / PS / DONDERDAG 24 JANUARI 2008
Familie is een ruim begrip
Ringel Goslinga: Family tree
Veenman Publishers, €29.95.
EEN FOTOGRAAF kan willekeurige mensen op straat aanhouden en vragen of ze zich willen laten portretteren. Nu ja, de fotograaf zal koppen nemen die hij interessant vindt. Toch zal de verzameling van die kopen iets willekeurigs houden. De fotograaf brengt een schifting aan. Hij neemt alleen magere meisjes. Of Nepalezen. Of beroemdheden.
Het wonderlijke van de methode Ringel Goslinga is dat zijn verzameling portretten iets willekeurigs heeft en dat toch niet is. Goslinga (1969) kiest mensen met wie hij op de een of andere manier in verband staat. Zijn verzameling heet Family tree (stamboom), maar die familie moet ruim worden opgevat. De naamloze geportretteerde zijn familie, maar ook bekende of zelfs mensen met wie hij slechts kortstondig te maken heeft gehad, zoals een dierenarts van een spoedkliniek of de achterkleinzoon van oma’s neef of de vrouw van vaders spraaktherapeut.
Hij nam vier ‘stambomen’: mensen uit zijn eigen omgeving van vroeger, uit de omgeving van zijn moeder (zijn ouders zijn gescheiden toen hij drie was) en uit de omgeving van zijn vriendin. In een soortgelijke viervoudige vorm hingen ze vorig jaar in het Amsterdamse fotomuseum Foam.
De portretten zijn nu opgenomen in een boek. Het voorplat is een zwarte rechthoek, een verwijzing naar de twee geheel zwarte foto’s die ook in Foam hingen en die verwezen naar een oom en een tante die niet geportretteerd wilden worden. De boekvorm maakt het weergeven van de stamboom onmogelijk. Alleen achterin staan op postzegelformaat de portretten in stamboomvorm. Dat maakt de verzameling schijnbaar nog willekeuriger. Toch hangt over die verzameling mensen een verbindende gloed. En dat komt door het simpele, warme concept dat Goslinga heeft bedacht. Het is zijn gloed.
Natuurlijk is er nog een andere kracht die de portretten verbindt: de stijl van de fotograaf Goslinga. Hij laat bijna allen in de camera kijken en hij fotografeert ze in zwart-wit, bijna allen ten boeten uit, bijna allen tegen de achtergrond van een boom of althans lover. De geportretteerde kijken allen alsof ze Goslinga ten volle vertrouwen. Mede daardoor is de verzameling indringend.
Family tree is een zelfportret van Goslinga zonder dat hij zelf in beeld komt. Dat doen die andere beelden voor hem . En zoals een mens in de loop der tijd langzaam een andere kop krijgt, zo verandert ook dit zelfportret van Goslinga. De stamboom groeit.
Wie bijvoorbeeld niet in Foam hingen en wel in het boek staan, zijn – misschien niet onhandig van de fotograaf – de directeur en één der conservatoren van Foam, Marloes Krijnen en Colette Olof. Zij zijn de enige geportretteerde van wie hier de namen kunnen worden gegeven.
Je kunt, als je het de mensen uit het boek niet zelf vraagt, nooit weten of zij het ook zo voelen, maar degenen die met zulke krachtige portretten zijn opgenomen in Goslinga’s Family tree, mogen zichzelf een beetje als uitverkorenen beschouwen.
JOS BLOEMKOLK
